12. Lądy i oceany. Uczeń:1) wskazuje na globusie: bieguny, równik, południk zerowy i 180°, półkule, kierunki
główne oraz lokalizuje kontynenty, oceany i określa ich położenie względem równika i południka zerowego;
2) wskazuje na mapie świata: kontynenty, oceany, równik, południk zerowy i 180°,
bieguny;
3) charakteryzuje wybrane organizmy oceanu, opisując ich przystosowania w budowie
zewnętrznej do życia na różnej głębokości;
4) opisuje przebieg największych wypraw odkrywczych, w szczególności Krzysztofa
Kolumba i Ferdynanda Magellana.
13. Krajobrazy świata. Uczeń:1) charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowania do nich wybranych organizmów
w następujących krajobrazach strefowych: lasu równikowego wilgotnego, sawanny,
pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej;
2) opisuje krajobrazy świata, w szczególności: lasu równikowego wilgotnego, sawanny,
pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej, rozpoznaje je na ilustracji oraz
lokalizuje na mapie;
3) rozpoznaje i nazywa organizmy roślinne i zwierzęce typowe dla poznanych
krajobrazów;
4) podaje przykłady współzależności między składnikami krajobrazu, zwłaszcza między
klimatem (temperatura powietrza, opady atmosferyczne) a rozmieszczeniem roślin i
zwierząt.
14. Przemiany substancji. Uczeń:1) podaje przykłady przemian odwracalnych: topnienie, krzepnięcie i nieodwracalnych:
ścinanie białka, korozja;
2) odróżnia pojęcia: rozpuszczanie i topnienie, podaje przykłady tych zjawisk z życia
codziennego;
3) bada doświadczalnie czynniki wpływające na rozpuszczanie substancji:
temperatura, mieszanie;
4) podaje i bada doświadczalnie czynniki wywołujące topnienie i krzepnięcie
(temperatura) oraz parowanie i skraplanie (temperatura, ruch powietrza, rodzaj
cieczy, wielkość powierzchni);
5) odróżnia mieszaniny jednorodne od niejednorodnych, podaje przykłady takich
mieszanin z życia codziennego;
6) proponuje sposoby rozdzielania mieszanin jednorodnych i niejednorodnych
(filtrowanie, odparowanie, przesiewanie).
15. Ruch i siły w przyrodzie. Uczeń:1) opisuje różne rodzaje ruchu;
2) interpretuje prędkość jako drogę przebytą w jednostce czasu, wyznacza
doświadczalnie prędkość swojego ruchu, np. marszu lub biegu;
3) bada doświadczalnie siłę tarcia i oporu powietrza oraz wody, określa czynniki,
od których te siły zależą, podaje przykłady zmniejszania i zwiększania siły tarcia
i oporu w przyrodzie i przez człowieka oraz ich wykorzystanie w życiu codziennym.
MATEMATYKACele kształcenia – wymagania ogólne:I. Sprawność rachunkowa.Uczeń wykonuje proste działania pamięciowe na liczbach naturalnych, całkowitych i ułamkach, zna i stosuje algorytmy działań pisemnych oraz potrafi wykorzystać te umiejętności w sytuacjach praktycznych.
II. Wykorzystanie i tworzenie informacji.Uczeń interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, liczbowe, graficzne, rozumie i interpretuje odpowiednie pojęcia matematyczne, zna podstawową terminologię, formułuje odpowiedzi i prawidłowo zapisuje wyniki.
III. Modelowanie matematyczne.Uczeń dobiera odpowiedni model matematyczny do prostej sytuacji, stosuje poznane wzory i zależności, przetwarza tekst zadania na działania arytmetyczne i proste równania.
IV. Rozumowanie i tworzenie strategii.
Uczeń prowadzi proste rozumowanie składające się z niewielkiej liczby kroków, ustala kolejność czynności (w tym obliczeń) prowadzących do rozwiązania problemu, potrafi wyciągnąć wnioski z kilku informacji podanych w różnej postaci.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe:1. Liczby naturalne w dziesiątkowym układzie pozycyjnym. Uczeń:1) odczytuje i zapisuje liczby naturalne wielocyfrowe;
2) interpretuje liczby naturalne na osi liczbowej;
3) porównuje liczby naturalne;
4) zaokrągla liczby naturalne;
5) liczby w zakresie do 30 zapisane w systemie rzymskim przedstawia w systemie
dziesiątkowym, a zapisane w systemie dziesiątkowym przedstawia w systemie
rzymskim.
2. Działania na liczbach naturalnych. Uczeń:1) dodaje i odejmuje w pamięci liczby naturalne dwucyfrowe, liczby wielocyfrowe
w przypadkach, takich jak np. 230 + 80 lub 4600 – 1200; liczbę jednocyfrową
dodaje do dowolnej liczby naturalnej i odejmuje od dowolnej liczby naturalnej;
2) dodaje i odejmuje liczby naturalne wielocyfrowe pisemnie, a także za pomocą
kalkulatora;
3) mnoży i dzieli liczbę naturalną przez liczbę naturalną jednocyfrową, dwucyfrową lub
trzycyfrową pisemnie, w pamięci (w najprostszych przykładach) i za pomocą
kalkulatora (w trudniejszych przykładach);
4) wykonuje dzielenie z resztą liczb naturalnych;
5) stosuje wygodne dla niego sposoby ułatwiające obliczenia, w tym przemienność
i łączność dodawania i mnożenia;
6) porównuje różnicowo i ilorazowo liczby naturalne;
7) rozpoznaje liczby naturalne podzielne przez 2, 3, 5, 9, 10, 100;
8) rozpoznaje liczbę złożoną, gdy jest ona jednocyfrowa lub dwucyfrowa, a także, gdy
na istnienie dzielnika wskazuje poznana cecha podzielności;
9) rozkłada liczby dwucyfrowe na czynniki pierwsze;
10) oblicza kwadraty i sześciany liczb naturalnych;
11) stosuje reguły dotyczące kolejności wykonywania działań;
12) szacuje wyniki działań.
3. Liczby całkowite. Uczeń:1) podaje praktyczne przykłady stosowania liczb ujemnych;
2) interpretuje liczby całkowite na osi liczbowej;
3) oblicza wartość bezwzględną;
4) porównuje liczby całkowite;
5) wykonuje proste rachunki pamięciowe na liczbach całkowitych.
4. Ułamki zwykłe i dziesiętne. Uczeń:1) opisuje część danej całości za pomocą ułamka;
2) przedstawia ułamek jako iloraz liczb naturalnych, a iloraz liczb naturalnych jako
ułamek;
3) skraca i rozszerza ułamki zwykłe;
4) sprowadza ułamki zwykłe do wspólnego mianownika;
5) przedstawia ułamki niewłaściwe w postaci liczby mieszanej i odwrotnie;
6) zapisuje wyrażenia dwumianowane w postaci ułamka dziesiętnego i odwrotnie;
7) zaznacza ułamki zwykłe i dziesiętne na osi liczbowej oraz odczytuje ułamki zwykłe i
dziesiętne zaznaczone na osi liczbowej;
8) zapisuje ułamek dziesiętny skończony w postaci ułamka zwykłego;
9) zamienia ułamki zwykłe o mianownikach będących dzielnikami liczb 10, 100,
1000 itd. na ułamki dziesiętne skończone dowolną metodą (przez rozszerzanie
ułamków zwykłych, dzielenie licznika przez mianownik w pamięci, pisemnie lub
za pomocą kalkulatora);
10) zapisuje ułamki zwykłe o mianownikach innych niż wymienione w pkt 9 w postaci
rozwinięcia dziesiętnego nieskończonego (z użyciem trzech kropek po ostatniej
cyfrze), dzieląc licznik przez mianownik w pamięci, pisemnie lub za pomocą
kalkulatora;
11) zaokrągla ułamki dziesiętne;
12) porównuje ułamki (zwykłe i dziesiętne).
5. Działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. Uczeń:1) dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki zwykłe o mianownikach jedno- lub
dwucyfrowych, a także liczby mieszane;
2) dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli ułamki dziesiętne w pamięci (w najprostszych
przykładach), pisemnie i za pomocą kalkulatora (w trudniejszych przykładach);
3) wykonuje nieskomplikowane rachunki, w których występują jednocześnie ułamki
zwykłe i dziesiętne;
4) porównuje różnicowo ułamki;
5) oblicza ułamek danej liczby naturalnej;
6) oblicza kwadraty i sześciany ułamków zwykłych i dziesiętnych oraz liczb mieszanych;
7) oblicza wartości prostych wyrażeń arytmetycznych, stosując reguły dotyczące
kolejności wykonywania działań;
8) wykonuje działania na ułamkach dziesiętnych, używając własnych, poprawnych
strategii lub z pomocą kalkulatora;
9) szacuje wyniki działań.
6. Elementy algebry. Uczeń:1) korzysta z nieskomplikowanych wzorów, w których występują oznaczenia literowe,
zamienia wzór na formę słowną;
2) stosuje oznaczenia literowe nieznanych wielkości liczbowych i zapisuje proste
wyrażenie algebraiczne na podstawie informacji osadzonych w kontekście
praktycznym;
3) rozwiązuje równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą występującą po jednej
stronie równania (poprzez zgadywanie, dopełnianie lub wykonanie działania
odwrotnego).
7. Proste i odcinki. Uczeń:1) rozpoznaje i nazywa figury: punkt, prosta, półprosta, odcinek;
2) rozpoznaje odcinki i proste prostopadłe i równoległe;
3) rysuje pary odcinków prostopadłych i równoległych;
4) mierzy długość odcinka z dokładnością do 1 milimetra;
5) wie, że aby znaleźć odległość punktu od prostej, należy znaleźć długość
odpowiedniego odcinka prostopadłego.
8. Kąty. Uczeń:1) wskazuje w kątach ramiona i wierzchołek;
2) mierzy kąty mniejsze od 180 stopni z dokładnością do 1 stopnia;
3) rysuje kąt o mierze mniejszej niż 180 stopni;
4) rozpoznaje kąt prosty, ostry i rozwarty;
5) porównuje kąty;
6) rozpoznaje kąty wierzchołkowe i kąty przyległe oraz korzysta z ich własności.
9. Wielokąty, koła, okręgi. Uczeń:1) rozpoznaje i nazywa trójkąty ostrokątne, prostokątne i rozwartokątne, równoboczne i
równoramienne;
2) konstruuje trójkąt o trzech danych bokach; ustala możliwość zbudowania trójkąta
(na podstawie nierówności trójkąta);
3) stosuje twierdzenie o sumie kątów trójkąta;
4) rozpoznaje i nazywa kwadrat, prostokąt, romb, równoległobok, trapez;
5) zna najważniejsze własności kwadratu, prostokąta, rombu, równoległoboku, trapezu;
6) wskazuje na rysunku, a także rysuje cięciwę, średnicę, promień koła i okręgu.
10. Bryły. Uczeń:1) rozpoznaje graniastosłupy proste, ostrosłupy, walce, stożki i kule w sytuacjach
praktycznych i wskazuje te bryły wśród innych modeli brył;
2) wskazuje wśród graniastosłupów prostopadłościany i sześciany i uzasadnia swój
wybór;
3) rozpoznaje siatki graniastosłupów prostych i ostrosłupów;
4) rysuje siatki prostopadłościanów.
11. Obliczenia w geometrii. Uczeń:1) oblicza obwód wielokąta o danych długościach boków;
2) oblicza pola: kwadratu, prostokąta, rombu, równoległoboku, trójkąta, trapezu
przedstawionych na rysunku (w tym na własnym rysunku pomocniczym) oraz
w sytuacjach praktycznych;
3) stosuje jednostki pola: m2, cm2, km2, mm2, dm2, ar, hektar (bez zamiany
jednostek w trakcie obliczeń);
4) oblicza objętość i pole powierzchni prostopadłościanu przy danych długościach
krawędzi;
5) stosuje jednostki objętości i pojemności: litr, mililitr, dm3, m3, cm3, mm3;
6) oblicza miary kątów, stosując przy tym poznane własności kątów i wielokątów.
12. Obliczenia praktyczne. Uczeń:1) interpretuje 100% danej wielkości jako całość, 50% – jako połowę, 25% − jako
jedną czwartą, 10% – jako jedną dziesiątą, a 1% – jako setną część danej wielkości
liczbowej;
2) w przypadkach osadzonych w kontekście praktycznym oblicza procent danej wielkości
w stopniu trudności typu 50%, 10%, 20%;
3) wykonuje proste obliczenia zegarowe na godzinach, minutach i sekundach;
4) wykonuje proste obliczenia kalendarzowe na dniach, tygodniach, miesiącach, latach;
5) odczytuje temperaturę (dodatnią i ujemną);
6) zamienia i prawidłowo stosuje jednostki długości: metr, centymetr, decymetr,
milimetr, kilometr;
7) zamienia i prawidłowo stosuje jednostki masy: gram, kilogram, dekagram, tona;
8) oblicza rzeczywistą długość odcinka, gdy dana jest jego długość w skali, oraz długość
odcinka w skali, gdy dana jest jego rzeczywista długość;
9) w sytuacji praktycznej oblicza: drogę przy danej prędkości i danym czasie, prędkość
przy danej drodze i danym czasie, czas przy danej drodze i danej prędkości; stosuje
jednostki prędkości: km/h, m/s.
13. Elementy statystyki opisowej. Uczeń:1) gromadzi i porządkuje dane;
2) odczytuje i interpretuje dane przedstawione w tekstach, tabelach, diagramach
i na wykresach.
14. Zadania tekstowe. Uczeń:1) czyta ze zrozumieniem prosty tekst zawierający informacje liczbowe;
2) wykonuje wstępne czynności ułatwiające rozwiązanie zadania, w tym rysunek
pomocniczy lub wygodne dla niego zapisanie informacji i danych z treści zadania;
3) dostrzega zależności między podanymi informacjami;
4) dzieli rozwiązanie zadania na etapy, stosując własne, poprawne, wygodne dla niego
strategie rozwiązania;
5) do rozwiązywania zadań osadzonych w kontekście praktycznym stosuje poznaną
wiedzę z zakresu arytmetyki i geometrii oraz nabyte umiejętności rachunkowe,
a także własne poprawne metody;
6) weryfikuje wynik zadania tekstowego, oceniając sensowność rozwiązania.
ZAJĘCIA KOMPUTEROWE
Cele kształcenia – wymagania ogólne:
I. Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem; świadomość
zagrożeń i ograniczeń związanych z korzystaniem z komputera i Internetu.
II. Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno-
komunikacyjnych.
III. Wyszukiwanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za
pomocą komputera rysunków, motywów, tekstów, animacji, prezentacji
multimedialnych i danych liczbowych.
IV. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera.
V. Wykorzystywanie komputera do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych
dziedzin, a także do rozwijania zainteresowań.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe:
1. Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem. Uczeń:
1) komunikuje się z komputerem za pomocą ikon, przycisków, menu i okien
dialogowych;
2) odczytuje i prawidłowo interpretuje znaczenie komunikatów wysyłanych przez
programy;
3) prawidłowo zapisuje i przechowuje wyniki swojej pracy w komputerze i na nośnikach
elektronicznych, a następnie korzysta z nich;
4) korzysta z pomocy dostępnej w programach;
5) posługuje się podstawowym słownictwem informatycznym;
6) przestrzega podstawowych zasad bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze,
wyjaśnia zagrożenia wynikające z niewłaściwego korzystania z komputera.
2. Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych.Uczeń:
1) komunikuje się za pomocą poczty elektronicznej, stosując podstawowe zasady
netykiety;
2) korzysta z poczty elektronicznej przy realizacji projektów (klasowych, szkolnych lub
międzyszkolnych) z różnych dziedzin, np. związanych z ekologią, środowiskiem
geograficznym, historią lub zagadnieniami dotyczącymi spraw lokalnych.
3. Wyszukiwanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł. Uczeń:
1) wyszukuje informacje w różnych źródłach elektronicznych (słowniki, encyklopedie,
zbiory biblioteczne, dokumentacje techniczne i zasoby Internetu);
2) selekcjonuje, porządkuje i gromadzi znalezione informacje;
3) wykorzystuje, stosownie do potrzeb, informacje w różnych formatach;
4) opisuje cechy różnych postaci informacji: tekstowej, graficznej, dźwiękowej,
audiowizualnej, multimedialnej.
4. Opracowywanie za pomocą komputera rysunków, motywów, tekstów, animacji,
prezentacji multimedialnych i danych liczbowych. Uczeń:
1) tworzy rysunki i motywy przy użyciu edytora grafiki (posługuje się kształtami,
barwami, przekształcaniem obrazu, fragmentami innych obrazów);
2) opracowuje i redaguje teksty (listy, ogłoszenia, zaproszenia, ulotki, wypracowania),
stosując podstawowe możliwości edytora tekstu w zakresie formatowania akapitu i
strony, łączy grafikę z tekstem;
3) wykonuje w arkuszu kalkulacyjnym proste obliczenia, przedstawia je graficznie i
interpretuje;
4) przygotowuje proste animacje i prezentacje multimedialne.
5. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera.
Uczeń:
1) za pomocą ciągu poleceń tworzy proste motywy lub steruje obiektem na ekranie;
2) uczestniczy w pracy zespołowej, porozumiewa się z innymi osobami podczas
realizacji wspólnego projektu, podejmuje decyzje w zakresie swoich zadań i
uprawnień.
6. Wykorzystywanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania
wiedzy z różnych dziedzin. Uczeń:
1) korzysta z komputera, jego oprogramowania i zasobów elektronicznych (lokalnych i
w sieci) do wspomagania i wzbogacania realizacji zagadnień z wybranych
przedmiotów; 2) korzysta z zasobów (słowników, encyklopedii, sieci Internet) i
programów multimedialnych (w tym programów edukacyjnych) z różnych
przedmiotów i dziedzin wiedzy.
7. Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do
rozwijania swoich zainteresowań, zastosowanie komputera w życiu codziennym,
opisywanie zagrożeń i ograniczeń związanych z korzystaniem z komputera i
Internetu. Uczeń:
1) opisuje przykłady wykorzystania komputera i sieci Internet w życiu codziennym;
2) szanuje prywatność i pracę innych osób;
3) przestrzega zasad etycznych i prawnych związanych z korzystaniem z komputera i
Internetu, ocenia możliwe zagrożenia.
ZAJĘCIA TECHNICZNECele kształcenia – wymagania ogólne:
I. Rozpoznawanie i opis działania elementów środowiska technicznego.
II. Planowanie i realizacja praktycznych działań technicznych (od pomysłu do wytworu). III. Sprawne i bezpieczne posługiwanie się sprzętem technicznym.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe:1. Opisywanie techniki w bliższym i dalszym otoczeniu. Uczeń:1) opisuje urządzenia techniczne ze swojego otoczenia, wyróżnia ich funkcje;
2) podaje zalety i wady stosowanych rozwiązań materiałowych i konstrukcyjnych.
2. Opracowywanie koncepcji rozwiązań problemów technicznych. Uczeń:1) rozpoznaje materiały konstrukcyjne: papier, materiały drzewne, metale, tworzywa
sztuczne; bada i porównuje podstawowe ich właściwości: twardość i wytrzymałość;
określa możliwości wykorzystania różnych materiałów w technice
w zależności od właściwości;
2) zapisuje rozwiązania techniczne w formie graficznej, wykonuje odręczne szkice
techniczne i proste rysunki rzutowe (prostokątne i aksonometryczne), analizuje
rysunki techniczne stosowane w katalogach i instrukcjach obsługi;
3) konstruuje modele urządzeń technicznych, posługując się gotowymi zestawami
do montażu elektronicznego i mechanicznego.
3. Planowanie i realizacja praktycznych działań technicznych. Uczeń:1) wypisuje kolejność działań (operacji technologicznych); szacuje czas ich trwania;
organizuje miejsce pracy;
2) posługuje się podstawowymi narzędziami stosowanymi do obróbki ręcznej
(piłowania, cięcia, szlifowania, wiercenia) różnych materiałów i montażu.
4. Sprawne i bezpieczne posługiwanie się sprzętem technicznym. Uczeń:1) potrafi obsługiwać i regulować urządzenia techniczne znajdujące się w domu, szkole i
przestrzeni publicznej, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa; czyta
ze zrozumieniem instrukcje obsługi urządzeń;
2) bezpiecznie uczestniczy w ruchu drogowym jako pieszy, pasażer i rowerzysta.
5. Wskazywanie rozwiązań problemów rozwoju środowiska technicznego. Uczeń:1) opisuje zasady segregowania i możliwości przetwarzania odpadów z różnych
materiałów: papieru, drewna, tworzyw sztucznych, metali i szkła;
2) opracowuje projekty racjonalnego gospodarowania surowcami wtórnymi w najbliższym
środowisku: w domu, na osiedlu, w miejscowości.
WYCHOWANIE FIZYCZNECele kształcenia – wymagania ogólne:Bezpieczne uczestnictwo w aktywności fizycznej o charakterze rekreacyjnym i sportowym
ze zrozumieniem jej znaczenia dla zdrowia:
1) udział w aktywności fizycznej ukierunkowanej na zdrowie, wypoczynek i sport;
2) stosowanie zasad bezpieczeństwa podczas aktywności fizycznej;
3) poznawanie własnego rozwoju fizycznego i sprawności fizycznej oraz praktykowanie
zachowań prozdrowotnych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe:1. Diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego. Uczeń:1) wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera;
2) wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić wytrzymałość tlenową, siłę mięśni
posturalnych i gibkość dolnego odcinka kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela
interpretuje uzyskane wyniki;
3) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą nauczyciela interpretuje
ich wyniki;
4) ocenia własną postawę ciała.
2. Trening zdrowotny. Uczeń:1) mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
2) wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
3) demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane zdolności motoryczne oraz
ułatwiające utrzymywanie prawidłowej postawy ciała;
4) wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i rzutu;
5) wykonuje przewrót w przód z marszu oraz przewrót w tył;
6) wykonuje prosty układ gimnastyczny.
3. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń:1) organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową, rekreacyjną, stosując przepisy
w formie uproszczonej;
2) stosuje w grze: kozłowanie piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu, prowadzenie
piłki w biegu ze zmianą kierunku ruchu, podanie piłki oburącz i jednorącz, rzut piłki
do kosza, rzut i strzał piłki do bramki, odbicie piłki oburącz sposobem górnym;
3) omawia zasady aktywnego wypoczynku.
4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista. Uczeń:1) omawia sposoby postępowania w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia;
2) korzysta bezpiecznie ze sprzętu i urządzeń sportowych;
3) stosuje zasady samoasekuracji;
4) omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w górach;
5) omawia sposoby ochrony przed nadmiernym nasłonecznieniem;
6) dobiera strój i obuwie sportowe do ćwiczeń w zależności od miejsca zajęć
oraz warunków atmosferycznych.
5. Sport. Uczeń:1) wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać ustalonych reguł w trakcie rywalizacji
sportowej;
2) uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli zawodnika, stosując zasady
„czystej gry”: szacunku dla rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania
się decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę;
3) wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania.
6. Taniec. Uczeń:1) wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki;
2) wyjaśnia, jak należy zachować się na zabawie tanecznej, w dyskotece.
WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIECele kształcenia – wymagania ogólne:Ukazywanie wartości rodziny w życiu osobistym człowieka oraz pomoc w przygotowaniu się do zrozumienia i akceptacji przemian okresu dojrzewania.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe:1. Podstawowe funkcje rodziny z podkreśleniem miejsca dziecka w rodzinie.
2. Przekaz wartości i tradycji w rodzinie, wspólne świętowanie, spędzanie wolnego czasu.
3. Więź rodzinna, związki uczuciowe i inne relacje w rodzinie; konflikty i ich
rozwiązywanie.
4. Macierzyństwo i ojcostwo; podstawowa wiedza dotycząca budowy i funkcjonowania
układu rozrodczego człowieka.
5. Ciąża, rozwój płodu, poród, przyjęcie dziecka jako nowego członka rodziny.
6. Różnice i podobieństwa między chłopcami i dziewczętami; identyfikacja z własną
płcią; akceptacja i szacunek dla ciała.
7. Zmiany fizyczne i psychiczne okresu dojrzewania; zróżnicowane, indywidualne tempo
rozwoju.
8. Higiena okresu dojrzewania.
9. Prawo człowieka do intymności i ochrona tego prawa; postawy asertywne.
10. Istota koleżeństwa i przyjaźni, wzajemny szacunek, udzielanie sobie pomocy,
współpraca, empatia.
11. Mass media – zasady i kryteria wyboru czasopism, książek, filmów i programów
telewizyjnych.
12. Instytucje działające na rzecz dziecka i rodziny.
13. Odpowiedzialność za własny rozwój; samowychowanie.
ETYKACele kształcenia – wymagania ogólne:I. Kształtowanie refleksyjnej postawy wobec człowieka, jego natury, powinności
moralnych oraz wobec różnych sytuacji życiowych.
II. Rozpoznawanie swoich obowiązków wobec najbliższego otoczenia, rodziny i szkoły.
III. Przygotowanie do rozpoznawania podstawowych wartości i dokonywania właściwej ich
hierarchizacji.
IV. Dostrzeganie różnorodności postaw i zachowań ludzi.
V. Wyrażanie opinii i wartościowanie zjawisk społecznych na poziomie społeczności
szkolnej i społeczności lokalnej.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe:1. Poznawanie siebie, dostrzeganie cech indywidualnych własnych i najbliższych osób.
2. Wyjaśnianie prawdziwego znaczenia własnych zachowań oraz ich przyczyn
i konsekwencji.
3. Człowiek jako osoba; godność człowieka.
4. Przyjmowanie odpowiedzialności za siebie.
5. Prawa i obowiązki, zasady i reguły postępowania, w tym także w ruchu drogowym.
6. Uczestnictwo w grupie, porozumiewanie się z innymi.
7. Wolność i jej różne rozumienie, autorytety i wzory osobowe.
8. Praca i jej wartość dla człowieka.
9. Uzasadnianie opinii, wydawanie sądów, kryteria ocen, między innymi w odniesieniu do zjawisk społecznych na poziomie małej grupy, społeczności szkolnej i
społeczności lokalnej.
JĘZYK MNIEJSZOŚCI NARODOWEJ LUB ETNICZNEJ
Cele kształcenia – wymagania ogólne:
I. Świadomość własnego dziedzictwa narodowego lub etnicznego.
II. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
III. Tworzenie wypowiedzi.
IV. Analiza i interpretacja tekstów kultury.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe:1. Świadomość własnego dziedzictwa narodowego lub etnicznego. Uczeń:1) zna utwory literackie i inne teksty kultury ważne dla poczucia tożsamości narodowej lub etnicznej;
2) zna podstawy kultury i historii narodowej lub etnicznej (bohaterowie, wydarzenia,
symbole, legendy).
2. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń:1) czyta teksty ze zrozumieniem ich treści oraz intencji nadawcy;
2) identyfikuje nadawcę i adresata wypowiedzi;
3) charakteryzuje nadawcę wypowiedzi;
4) nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje);
5) identyfikuje wypowiedź jako tekst literacki, reklamowy, informacyjny;
6) rozpoznaje i rozumie formy gatunkowe – instrukcję (w tym przepis), zaproszenie,
życzenia i gratulacje, zawiadomienie i ogłoszenie;
7) określa temat, główną myśl i przesłanie tekstu;
8) dostrzega i uwzględnia relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł,
wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity);
9) formułuje wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście;
10) rozpoznaje w wypowiedzi prawdę lub fałsz;
11) wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio;
12) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych;
13) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi;
14) korzysta z informacji zawartych w encyklopediach i słownikach;
15) rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w zdaniu;
16) rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, zdania
pojedyncze i złożone (współrzędnie i podrzędnie), równoważniki zdań;
17) rozpoznaje podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik,
przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik) i wskazuje różnice między nimi;
18) poprawnie akcentuje wyrazy oraz poprawnie intonuje zdania;
19) rozpoznaje przypadki gramatyczne (oddziela temat fleksyjny i końcówkę
fleksyjną), osoby i czasy gramatyczne, a także rozumie funkcje rodzajów
gramatycznych;
20) rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się: gestu, wyrazu
twarzy, mimiki, postawy ciała;
21) dostrzega specyfikę przekazów audiowizualnych (filmów, programów
informacyjnych, programów rozrywkowych), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome
obrazy, warstwa dźwiękowa).
3. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń:1) tworzy spójne teksty (monologowe i dialogowe) na tematy poruszane na zajęciach,
związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury;
2) dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji
komunikacyjnej;
3) formułuje pytania do tekstu;
4) świadomie posługuje się językiem oraz (w wypowiedzi ustnej) mimiką, gestykulacją,
postawą ciała;
5) tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych – list prywatny,
proste sprawozdanie (np. z wycieczki, z wydarzeń sportowych), dialog, opowiadanie z
dialogiem (twórcze i odtwórcze), pamiętnik i dziennik (pisane
z perspektywy bohatera literackiego lub własnej), opis postaci, przedmiotu,
krajobrazu, opis dzieła plastycznego (pejzażu), ogłoszenie, zaproszenie, prosta
notatka;
6) stosuje odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy
pisemnej (w tym wydziela akapity);
7) wykonuje działania na tekście i zapisuje ich rezultaty: plan odtwórczy (ramowy
i szczegółowy);
8) operuje słownictwem z kręgów tematycznych – dom i rodzina, szkoła i nauka,
środowisko przyrodnicze i społeczne;
9) rozróżnia i poprawnie zapisuje zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące;
10) przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie;
11) przekształca zdania w równoważniki zdań i odwrotnie;
12) stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych;
13) pisze poprawnie pod względem ortograficznym;
14) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, średnika, znaku
zapytania, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu, znaku wykrzyknika;
15) uczestnicząc w dyskusji, słucha z uwagą wypowiedzi innych, prezentuje własne
zdanie, broni go, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi;
16) czyta głośno, wyraziście, przekazując intencję tekstu, akcentując właściwe wyrazy,
wprowadzając pauzę, stosując odpowiednią intonację;
17) recytuje teksty poetyckie oraz fragmenty prozy, podejmując próbę głosowej ich
interpretacji.
4. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń:1) dostrzega swoistość tworzywa literatury, teatru, filmu;
2) rozpoznaje funkcję tekstu kultury (informacyjną, artystyczną);
3) odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości;
4) odróżnia realizm od fantastyki, stosuje wymienione pojęcia;
5) odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym;
6) rozpoznaje, np. opowiadanie, powieść, baśń, legendę, mit, bajkę, fraszkę, wiersz,
przysłowie, komiks oraz inne gatunki literackie charakterystyczne dla kultury
mniejszości narodowej lub etnicznej;
7) ocenia działania bohaterów;
8) stosuje ze zrozumieniem pojęcia: epika, liryka, nadawca, odbiorca, autor, narrator,
podmiot liryczny, adresat, bohater, świat przedstawiony, wątek, fabuła, akcja, punkt
kulminacyjny;
9) konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami;
10) samodzielnie formułuje morał baśni i bajki;
11) rozpoznaje w tekście literackim: porównanie, przenośnię, epitet, wyraz
dźwiękonaśladowczy i potrafi wyjaśnić ich rolę;
12) stosuje pojęcia – wers, strofa, rym, rytm, refren; wiersz rymowany i nierymowany;
13) rozpoznaje główne przesłanie i elementy składające się na widowisko teatralne –
gra aktorska, reżyseria, dekoracja, charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty;
14) rozpoznaje główne przesłanie i elementy składające się na dzieło filmowe i
telewizyjne – scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska;
15) odczytuje wartości i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń –
wrogość, miłość – nienawiść, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada).
JĘZYK REGIONALNY – JĘZYK KASZUBSKICele kształcenia – wymagania ogólne:
I. Znajomość kultury materialnej i duchowej Kaszub.
II. Odbiór wypowiedzi w języku kaszubskim i wykorzystanie zawartych w nich informacji
pod kierunkiem nauczyciela; rozumienie prostych wypowiedzi ustnych i pisemnych o
nieskomplikowanej tematyce.
III. Tworzenie prostych wypowiedzi w języku kaszubskim; posługiwanie się
podstawowym zasobem środków językowych.
IV. Przetwarzanie tekstu ustnie lub pisemnie pod kierunkiem nauczyciela.
V. Analiza i interpretacja prostych tekstów kultury, wygłaszanie z pamięci tekstów
kaszubskich.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe:1. Poznawanie elementów przyrody, kultury materialnej i duchowej Kaszub (podczas
zajęć i podczas wycieczek). Uczeń:1) zna wybrane utwory literackie i inne teksty kultury ważne dla poczucia tożsamości
kaszubskiej;
2) dostrzega różne wzorce postaw społecznych, religijnych, etycznych, kulturowych
i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość;
3) operuje słownictwem (w podstawowym zakresie) związanym z Kaszubami;
4) rozpoznaje podstawowe tematy i motywy charakterystyczne dla literatury
kaszubskiej;
5) rozpoznaje cechy kultury Kaszub i języka kaszubskiego;
6) wykazuje się podstawowym zakresem wiadomości związanych z historią, geografią,
przyrodą, kulturą materialną i duchową Kaszub.
2. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji pod kierunkiem
nauczyciela; rozumienie prostych wypowiedzi w języku kaszubskim ustnych i
pisemnych o nieskomplikowanej tematyce. Uczeń:1) rozumie proste wypowiedzi; rozumie zasłyszane i przeczytane przez nauczyciela
teksty w języku kaszubskim (instrukcje, komunikaty, ogłoszenia, rozmowy, listy,
teksty narracyjne);
2) rozróżnia w kontekście znaczenie wyrazu wieloznacznego i poprawnie stosuje go we
własnym tekście;
3) potrafi w bibliotece szukać źródła potrzebnych mu informacji, zna zasady
korzystania z zasobów bibliotecznych;
4) rozpoznaje typowe rodzaje wypowiedzi i ich intencje;
5) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz potrafi zacytować
odpowiednie fragmenty tekstu;
6) korzysta ze słowników, zarówno w formie książkowej, jak i elektronicznej;
7) odbiera komunikat przekazany za pomocą środków audiowizualnych.
3. Powtarzanie słów i tworzenie prostych wypowiedzi w języku kaszubskim;
posługiwanie się podstawowym zasobem środków językowych. Uczeń:1) tworzy krótkie i zrozumiałe wypowiedzi w języku kaszubskim;
2) stosuje proste strategie kompensacyjne w przypadku, gdy nie zna lub nie pamięta
jakiegoś wyrazu;
3) reaguje zgodnie z intencją mówiącego;
4) uzyskuje i przekazuje proste informacje;
5) posługuje się literacką i potoczną odmianą języka kaszubskiego dotyczącą
prostych sytuacji życiowych i tematów poruszanych w czytanych tekstach;
6) tworzy krótkie wypowiedzi pisemne i dostosowuje odmianę i styl wypowiedzi
do gatunku, w którym się wypowiada;
7) tworzy plan własnej wypowiedzi;
8) streszcza ustnie prosty utwór;
9) operuje podstawowym słownictwem z kręgów tematycznych: region i Polska, Europa;
10) rozpoznaje i dobiera synonimy dla wyrażenia zamierzonych treści;
11) stosuje w miarę poprawnie formy odmiany części mowy;
12) w miarę możliwości, potrzeb i umiejętności posługuje się edytorami tekstu w języku
kaszubskim.
4. Przetwarzanie tekstu ustnie lub pisemnie pod kierunkiem nauczyciela. Uczeń:1) przekazuje w języku kaszubskim prostą informację usłyszaną lub przeczytaną
w innym języku;
2) przekazuje w języku kaszubskim proste informacje zawarte w materiałach wizualnych
(wykresach, mapach, symbolach, piktogramach);
3) przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z tekstu w języku
kaszubskim.
5. Analiza i interpretacja prostych tekstów kultury, wygłaszanie z pamięci kaszubskich
tekstów. Uczeń:
1) rozpoznaje i charakteryzuje gatunki literackie omawiane na zajęciach oraz przypisuje
do nich konkretne utwory;
2) określa problematykę utworu;
3) charakteryzuje w utworze podmiot liryczny oraz narratora;
4) recytuje wybrane kaszubskie utwory literackie w całości lub we fragmentach;
5) rozpoznaje różne sposoby pokazywania świata przedstawionego: realizm,
fantastykę.
Zalecane warunki i sposób realizacji.Język polskiII etap edukacyjny to nadal okres kształtowania elementarnych sposobów poznawania świata, zwłaszcza w sferze kultury i rozwijania umiejętności komunikowania się z innymi ludźmi. To czas krystalizacji zainteresowań, doskonalenia myślenia konkretnego, kształtowania postaw wobec świata, a więc także formowania poczucia własnej tożsamości i wartości oraz budowania właściwych relacji międzyludzkich. To również okres, w którym dziecko styka się
z podstawami naukowego podejścia do rzeczywistości i poznaje elementarną terminologię, pozwalającą opisać świat. Uczeniu się istnienia w kulturze towarzyszą w tym czasie pierwsze próby refleksyjnego spojrzenia na język jako narzędzie komunikacji i poznawania.
Zadania nauczyciela języka polskiego na II etapie edukacyjnym to przede wszystkim:1) rozwijanie w uczniu ciekawości świata;
2) motywowanie ucznia do aktywnego poznawania rzeczywistości, uczenia się i
komunikowania, w tym także do samokształcenia i samodzielnego docierania
do informacji;
3) wyposażenie ucznia w intelektualne narzędzia, a więc w umiejętności poprawnego
mówienia, słuchania, czytania, pisania, rozumowania, odbioru tekstów kultury
w tym rozwijanie słownictwa z różnych kręgów tematycznych;
4) wprowadzanie ucznia w tradycję i sferę wartości narodowych oraz kształtowanie
postawy otwartości wobec innych kultur;
5) przyjazne towarzyszenie uczniowi w budowaniu spójnej wizji świata
i uporządkowanego systemu wartości;
6) wychowanie do aktywności i odpowiedzialności w życiu zbiorowym.
Zadaniem nauczyciela języka polskiego na II etapie edukacyjnym jest tworzenie sytuacji metodycznych wykorzystujących pasję poznawczą dzieci, ich chęć zabawy i gotowość do współpracy. Nauczyciel powinien tak organizować proces dydaktyczno-wychowawczy, by stał się on dla uczniów przygodą prowadzącą do samopoznania, zachętą do nieustannego poznawania świata i porządkowania jego obrazu.
Uwzględniając zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów, szkoła organizuje zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów zdolnych oraz uczniów mających trudności w nauce języka polskiego.
Język obcy nowożytnyWarunkiem rozwijania umiejętności językowych jest zapewnienie uczniowi kontynuacji nauki języka obcego nowożytnego, rozpoczętej na I etapie edukacyjnym. Nauczyciele języka obcego nowożytnego na II etapie edukacyjnym powinni właściwie określić i wykorzystać zdobyte dotychczas przez uczniów umiejętności.
Podstawowym celem kształcenia jest skuteczne porozumiewanie się w języku obcym,
w mowie i w piśmie. Priorytetem jest zatem umiejętność osiągania przez ucznia różnych celów komunikacyjnych, a poprawność językowa, choć odgrywa istotną rolę, nie jest nadrzędnym celem dydaktycznym.
II etap edukacyjny nawiązuje w większości wymagań do poziomu A1, w sześciostopniowej skali poziomów biegłości w zakresie poszczególnych umiejętności językowych (A1, A2 – poziom podstawowy; B1, B2 – poziom samodzielności; C1, C2 – poziom biegłości), zdefiniowanej przez Radę Europy4).
Warunkiem skutecznego nauczania języka obcego nowożytnego i osiągnięcia wskazanych wymagań jest nauka w grupach językowych o zbliżonym poziomie zaawansowania językowego uczniów.
Zalecane jest prowadzenie zajęć z języka obcego nowożytnego w odpowiednio wyposażonej sali. Wśród niezbędnych pomocy powinny znaleźć się słowniki, pomoce wizualne, odtwarzacz płyt CD, komplet płyt do nauczania. Zalecany jest też dostęp do komputerów z łączem internetowym. Oprócz umiejętności językowych szkoła, poprzez nauczanie języka obcego nowożytnego, kształtuje postawy ciekawości, tolerancji i otwartości wobec innych kultur.
MuzykaNauczyciel w realizacji przedmiotu powinien dążyć do otwierania uczniów na świat muzyki, rozbudzać i wspierać ich muzyczne zainteresowania oraz wskazywać przyjemność, jaką daje czynne lub bierne obcowanie z muzyką.
Szkoła powinna stwarzać warunki do obcowania z „żywą” muzyką poprzez udział uczniów
w koncertach i spektaklach muzycznych, organizowanych w szkole i poza szkołą
oraz do publicznej prezentacji umiejętności muzycznych uczniów.
Zalecane jest prowadzenie zajęć z muzyki w pracowni wyposażonej w:1) instrumenty muzyczne: perkusyjne, instrumenty klawiszowe (tradycyjne lub
elektroniczne), instrumenty dęte, instrumenty strunowe;
2) sprzęt do odtwarzania, nagrywania i nagłaśniania dźwięku, komputer z dostępem
do Internetu i oprogramowaniem muzycznym;
3) bibliotekę muzyczną (nuty, śpiewniki, podręczniki) i fonotekę.
Nauczyciel powinien uwzględniać predyspozycje muzyczne uczniów i dostosować do nich wymagania edukacyjne.
PlastykaNauczyciel w realizacji przedmiotu powinien dążyć do rozwijania myślenia twórczego uczniów oraz poprzez odpowiednio dobrane metody przygotowywać ich do uczestnictwa
w kulturze i do stosowania nabytych umiejętności w życiu codziennym.
Szkoła powinna stwarzać możliwości czynnego uczestnictwa uczniów w kulturze,
w wystawach i wydarzeniach artystycznych, organizowanych w szkole i poza szkołą.
Zalecane jest odpowiednie wyposażenie pracowni w środki dydaktyczne, w tym reprodukcje dzieł sztuki. Nauczyciel powinien uwzględniać możliwości uczniów i dostosować do nich wymagania edukacyjne.
Historia i społeczeństwoZadaniem szkoły jest kształtowanie u uczniów następujących postaw:1) zaangażowania w działania obywatelskie: uczeń angażuje się w działania społeczne;
2) wrażliwości społecznej: uczeń dostrzega przejawy niesprawiedliwości i reaguje
na nie;
3) odpowiedzialności: uczeń podejmuje odpowiedzialne działania w swojej społeczności,
konstruktywnie zachowuje się w sytuacjach konfliktowych;
4) poczucia więzi: uczeń odczuwa więź ze wspólnotą lokalną, narodową, europejską
i globalną;
5) tolerancji: uczeń szanuje prawo innych do odmiennego zdania, sposobu zachowania,
obyczajów i przekonań, jeżeli nie stanowią one zagrożenia dla innych ludzi;
przeciwstawia się przejawom dyskryminacji.
Szkoła powinna zapewnić takie warunki, by uczniowie:1) mieli dostęp do różnych źródeł informacji i różnych punktów widzenia;
2) brali udział w dyskusjach na forum klasy i szkoły;
3) mieli realny wpływ na wybrane obszary Ŝycia szkoły, m.in. w ramach samorządu
uczniowskiego;
4) budowali swoje poczucie wartości i sprawstwa w Ŝyciu społecznym oraz zaufanie
do innych.
PrzyrodaPodział treści nauczania dla poszczególnych klas naleŜy rozpocząć od tego, co jest dziecku najlepiej znane, czyli od najbliższej okolicy, a następnie poszerzyć je o treści dotyczące Polski i świata.
Głównymi obszarami aktywności ucznia w ramach przedmiotu powinny być:1) obserwowanie i mierzenie;
2) doświadczanie;
3) prowadzenie doświadczeń;
4) dokumentowanie i prezentowanie;
5) stawianie pytań i poszukiwanie odpowiedzi.
Szkoła powinna zapewnić warunki do bezpiecznego prowadzenia zajęć badawczych
i terenowych, obserwacji i doświadczeń. Część obserwacji i doświadczeń powinna mieć charakter ciągły lub okresowy w powiązaniu np. ze zmianami pór roku lub stanów pogody. Podczas prowadzenia zajęć proponuje się wykorzystywanie przedmiotów codziennego użytku oraz produktów stosowanych w gospodarstwie domowym.
MatematykaZadaniem szkoły jest podwyższenie poziomu umiejętności matematycznych uczniów. Należy zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie:1) czynny udział w zdobywaniu wiedzy matematycznej przybliża dziecko do
matematyki, rozwija kreatywność, umożliwia samodzielne odkrywanie związków i
zależności; duże możliwości samodzielnych obserwacji i działań stwarza geometria,
ale także w arytmetyce można znaleźć obszary, gdzie uczeń może czuć
się odkrywcą;
2) znajomość algorytmów działań pisemnych jest konieczna, ale w praktyce codziennej
działania pisemne są wypierane przez kalkulator; należy postarać się o
to, by matematyka była dla ucznia przyjazna, nie odstraszała przesadnie
skomplikowanymi i żmudnymi rachunkami, których trudność jest sztuką samą dla
siebie i nie prowadzi do głębszego zrozumienia zagadnienia;
3) umiejętność wykonywania działań pamięciowych ułatwia orientację w świecie liczb,
weryfikację wyników różnych obliczeń, w tym na kalkulatorze, a także szacowanie
wyników działań rachunkowych; samo zaś szacowanie jest umiejętnością wyjątkowo
praktyczną w życiu codziennym;
4) nie powinno się oczekiwać od ucznia powtarzania wyuczonych regułek i precyzyjnych
definicji; należy dbać o poprawność języka matematycznego, uczyć dokładnych
sformułowań, ale nie oczekiwać, że przyniesie to natychmiastowe rezultaty;
dopuszczenie pewnej swobody wypowiedzi bardziej otworzy dziecko, zdecydowanie
wyraźniej pokaże stopień zrozumienia zagadnienia;
5) przy rozwiązywaniu zadań tekstowych szczególnie wyraźnie widać, jak uczeń
rozumuje, jak rozumie tekst zawierający informacje liczbowe, jaką tworzy strategię
rozwiązania; należy akceptować wszelkie poprawne strategie i dopuszczać
stosowanie przez ucznia jego własnych, w miarę czytelnych, zapisów rozwiązania.
Uwzględniając zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów, szkoła organizuje zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów zdolnych oraz uczniów mających trudności w nauce matematyki.
Zajęcia komputeroweZaleca się, aby podczas zajęć uczeń miał do swojej dyspozycji osobny komputer z dostępem do Internetu. Podczas prac nad projektami (indywidualnymi lub zespołowymi) uczniowie powinni mieć również możliwość korzystania z komputerów, w zależności od potrzeb wynikających z charakteru zajęć, realizowanych celów i tematów.
Zajęcia techniczneW nauczaniu przedmiotu najważniejszym celem jest opanowanie przez uczniów praktycznych metod działań technicznych.
Zalecane jest prowadzenie zajęć technicznych w odpowiednio przystosowanych i wyposażonych pracowniach, w grupach dostosowanych do liczby stanowisk w pracowni.
Zajęcia techniczne pozwalają przygotować ucznia do uzyskania karty rowerowej.
Wychowanie fizyczneWychowanie fizyczne pełni ważne funkcje edukacyjne, rozwojowe i zdrowotne. Wspiera rozwój fizyczny, psychiczny i społeczny oraz zdrowie uczniów i kształtuje obyczaj aktywności fizycznej i troski o zdrowie w okresie całego życia. Pełni wiodącą rolę w edukacji zdrowotnej uczniów.
Wymagania szczegółowe odnoszą się do zajęć prowadzonych w systemie klasowo-lekcyjnym w ramach następujących bloków tematycznych:
1) diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego;
2) trening zdrowotny;
3) sporty całego życia i wypoczynek;
4) bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista;
5) sport;
6) taniec.
Szkoła, uwzględniając te wymagania, powinna rozwijać własną ofertę programową
w odniesieniu do zajęć wychowania fizycznego, w tym zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych. W realizacji zajęć należy odwoływać się do wiedzy dotyczącej biologii człowieka, zapobiegania chorobom oraz umiejętności psychospołecznych, uzyskanych w nauce innych przedmiotów.
Szkoła zapewnia warunki realizacji określonych w podstawie programowej wymagań szczegółowych, które należy traktować jako wskaźniki rozwoju dyspozycji osobowych niezbędnych do:
1) uczestniczenia w kulturze fizycznej w okresie nauki szkolnej, a także po jej
zakończeniu;
2) inicjowania i współorganizowania aktywności fizycznej;
3) dokonywania wyboru całożyciowych form aktywności fizycznej;
4) kształtowania prozdrowotnego stylu życia oraz dbałości o zdrowie.
Zajęcia wychowania fizycznego powinny być prowadzone w sali sportowej, w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu zastępczym bądź na boisku szkolnym. Szczególnie zalecane są zajęcia ruchowe na zewnątrz budynku szkolnego, w środowisku naturalnym. Szkoła powinna także zapewnić urządzenia i sprzęt sportowy niezbędny do zdobycia przez uczniów umiejętności i wiadomości oraz rozwinięcia sprawności określonych w podstawie programowej.
EtykaZajęcia z etyki mają charakter wychowawczy. W ramach tych zajęć powinien być prowadzony pogłębiony dialog wychowawczy na temat moralnego wymiaru ludzkiego działania, odnoszony do otaczającej uczniów rzeczywistości.
Do zadań szkoły należy w szczególności:1) wspieranie uczniów w poszukiwaniu wartości;
2) ukazywanie uczniom konieczności doskonalenia samego siebie;
3) ukazywanie sensu praw i obowiązków, zasad i reguł, nakazów i zakazów
obowiązujących w różnych sytuacjach społecznych: w grupie rówieśniczej, w szkole, w
rodzinie, w społeczności lokalnej;
4) uczenie szacunku dla siebie i innych.
W przypadku niewielkiej liczby uczniów wybierających etykę, zalecane są rozwiązania organizacyjne umożliwiające prowadzenie zajęć w grupach różnowiekowych, łączących uczniów z całego II etapu edukacyjnego. W takim przypadku treści nauczania powinny być podzielone na trzy moduły, nadające się do realizowania w dowolnej kolejności, bez uszczerbku dla zrealizowania całości. Takie rozwiązanie pozwala organizacyjnie skonstruować ofertę w każdej szkole, nawet wtedy, gdy liczba uczniów wybierających etykę jest niewielka. W przypadku większej liczby uczniów wybierających etykę, szkoła może realizować zajęcia z etyki w grupach łączących uczniów np. tylko z jednego rocznika.